Πεδία και Κύματα – Ήχος και Φως, ΣΤ

• να αναγνωρίζουν την ευθύγραμμη πορεία του φωτός

• να παρατηρούν τις μεταβολές στην πορεία του φωτός, όταν συναντά διαφορετικά υλικά

• να περιγράφουν τα φαινόμενα της ανάκλασης και της διάχυσης του φωτός
• να συσχετίζουν τη γωνία ανάκλασης με τη γωνία πρόσπτωσης
• να αναγνωρίζουν ότι με το φως μεταφέρεται ενέργεια
• να παρατηρούν ότι το φως απορροφάται από την ύλη
• να διακρίνουν τις διαφορές μεταξύ απορρόφησης και διάχυσης του φωτός

• διαπιστώνουν, μέσα από πειραματικές διαδικασίες, την ευθύγραμμη πορεία του φωτός, υιοθετώντας το μοντέλο της γεωμετρικής οπτικής (χρήση δέσμης φωτός που δημιουργείται είτε από leaser είτε με άλλες φωτεινές πηγές, παρατήρηση των φωτεινών ακτίνων στον αέρα και κατά την πρόσπτωση ή και διέλευσή τους από αντικείμενα)
• πειραματίζονται χρησιμοποιώντας διάφορα υλικά και φωτεινές πηγές, παρατηρώντας την αλλαγή της πορείας του φωτός όταν συναντάει διαφορετικές επιφάνειες
• παρατηρούν και σχεδιάζουν τη γωνία ανάκλασης και τη γωνία πρόσπτωσης
• παρατηρούν την πορεία μιας δέσμης παράλληλων φωτεινών ακτίνων όταν συναντούν επιφάνειες με διαφορετική υφή (λείες, τραχιές…)
• διαπιστώνουν πειραματικά ότι τα σώματα θερμαίνονται όταν σε αυτά προσπίπτει φως, (πειραματικές διαδικασίες μέσα ή και έξω από την τάξη)
• παρατηρούν τις διαφορές στην απορρόφηση του φωτός από ανοιχτόχρωμες, σκουρόχρωμες, λείες και τραχιές επιφάνειες, λαμβάνοντας υπόψη τους και τις μεταβολές στη θερμοκρασία τους

• να διαπιστώνουν το φαινόμενο της διάθλασης του φωτός
• να διακρίνουν τα είδη των κατόπτρων
• να αναγνωρίζουν την αλλαγή της ευθύγραμμης πορείας του φωτός όταν διέρχεται από διαφανή σώματα
• να περιγράφουν τη συμπεριφορά του φωτός όταν διέρχεται από διαφορετικά είδη φακών

• παρατηρούν τη διάθλαση του φωτός σε διάφορα υλικά μέσα, (χρήση διαφανών και ημιδαφανών υλικών σωμάτων, μέσα από τα οποία διέρχεται φωτεινή δέσμη)
• σχεδιάζουν την πορεία μιας δέσμης παράλληλων ακτίνων, που διέρχεται από διάφορα είδη φακών
• ταξινομούν φακούς ανάλογα με την αλλαγή που προκαλούν στην πορεία μιας δέσμης φωτεινών ακτίνων

• να αναγνωρίζουν την ανάλυση και τη σύνθεση του φωτός
• να εξηγούν το χρώμα των σωμάτων

• διαπιστώνουν πειραματικά την ανάλυση του λευκού φωτός (π.χ. χρήση πρίσματος ή CD ή και άλλων σωμάτων)
• αναγνωρίζουν τα αποτελέσματα της σύνθεσης των βασικών χρωμάτων, (πειραματικές διαδικασίες με πρίσματα, δίσκο του Newton, ή άλλες διατάξεις, συμπληρωματικά χρήση σχετικού ψηφιακού αντικειμένου)
• ερμηνεύουν το χρώμα των σωμάτων, με εφαρμογή πειραματικών διαδικασιών

• να περιγράφουν τη δομή του ματιού
• να περιγράφουν τη λειτουργία της όρασης
• να εκτιμούν τη χρησιμότητα ύπαρξης των δύο ματιών
• να υιοθετούν συμπεριφορές που συμβάλλουν στην προστασία της όρασης

• παρατηρούν τα μέρη του ματιού με χρήση έντυπων ή και ψηφιακών μέσων, ή διοραμάτων εντοπίζουν τα εξωτερικά μέρη του και διακρίνουν τα εσωτερικά μέρη, αναγνωρίζοντας τις λειτουργίες τους, (για την παρουσίαση της δομής του εσωτερικού του ματιού, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας ή άλλο ψηφιακό υλικό)
• συσχετίζουν το σχηματισμό και τη μορφή του ειδώλου στον αμφιβληστροειδή, με τη λειτουργία των φακών (π.χ. με χρήση δυναμικών αναπαραστάσεων)
• συνδυάζουν τα προβλήματα στην όραση με τη δυσκολία σχηματισμού του ειδώλου στον αμφιβληστροειδή (π.χ. χρήση πληροφοριακού υλικού και συζήτηση)
• μέσω πειραματικών διαδικασιών διαπιστώνουν ότι η ύπαρξη των δύο ματιών μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε την απόσταση των αντικειμένων (π.χ. δραστηριότητες με μορφή παιχνιδιού μέσα ή και έξω από την τάξη)
• ενημερώνονται για πρακτικές που συμβάλουν στη διατήρηση και στην προστασία της όρασης
• προβληματίζονται για τις δυσκολίες που προκαλεί η απώλεια της όρασης

• να κατασκευάζουν και να πειραματίζονται με ένα μοντέλο φωτογραφικής μηχανής

• κατασκευάζουν ένα μοντέλο απλής φωτογραφικής μηχανής και πειραματίζονται για το σχηματισμό του ειδώλου σε αυτή
• συζητούν για το ποιες αλλαγές έχει επιφέρει η φωτογραφία και ο κινηματογράφος στον πολιτισμό, την επιστήμη, την ιστορική μνήμη

 Σε όλες τις υποενότητες οι μαθητές/-τριες κατά τον πειραματισμό καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους. Ακολουθεί η εξαγωγή των συμπερασμάτων σε επίπεδο τάξης. Η διδακτική παρέμβαση ολοκληρώνεται με τις δραστηριότητες εμπέδωσης / γενίκευσης. Τα παραπάνω μεθοδολογικά βήματα μπορούν να
υποστηριχθούν/ενισχυθούν με πολυτροπικό υλικό που θα επιτρέψει την ανάδειξη διεπιστημονικών/διαθεματικών διασυνδέσεων.

 Ενδεικτικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν:

• μαθησιακά αντικείμενα από το φωτόδεντρο
• ψηφιακές προσομοιώσεις/οπτικοποιήσεις για την αναπαράσταση της διάδοσης, ανάκλασης, διάχυσης, απορρόφησης, διάθλασης, ανάλυσης και
  σύνθεσης του φωτός
• προτάσεις για ιδιοκατασκευές (π.χ. κατασκευή απλού ηλιακού θερμοσίφωνα, τηλεσκοπίου, καλειδοσκόπιου) αλλά και για επέκταση του πειραματισμού
• παρουσίαση έργων τέχνης με ανάλυση του ρόλου του φωτός και της σκιάς σε αυτά (θέατρο σκιών), παραπομπές σε σχετικά λογοτεχνικά τεκμήρια
• αναφορά στην «αόρατη» ακτινοβολία (υπεριώδεις/υπέρυθρη) – με αναφορά στους κινδύνους από την υπεριώδη ακτινοβολία
• διασυνδέσεις με τεχνολογικές εφαρμογές
• χρήση εφαρμογών εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, 3D μοντέλα αναπαράστασης του ματιού και των λειτουργιών του

 Προτάσεις για ένθετα ή και σχέδια δράσης με ενδεικτικές θεματικές:

• Μια ζωή χωρίς χρώματα
• Το φως στη φύση
• Η ενέργεια ταξιδεύει με το φως
• Φως πηγή ζωής
• Τα μυστικά της καλής όρασης
• Το φως και τα χρώματα ως έμπνευση στην τέχνη
• Φως και τεχνολογικές εφαρμογές
• Τι βλέπουν τα ζώα και τα έντομα;